Hemoroid (Basur) Nedir? Belirtileri Nelerdir? Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Hemoroid (Basur) Nedir?
Hemoroid, anüs ve rektum çevresindeki damarların şişmesi ve genişlemesi sonucu ortaya çıkan yaygın bir sağlık problemidir. Bu durum, genellikle uzun süreli oturma, kronik kabızlık veya ishal, hamilelik ve yanlış beslenme gibi faktörlerden kaynaklanabilir. Halk arasında "basur" olarak da bilinmektedir. Her yaş grubunda görülebilse de özellikle orta yaş ve üzerindeki bireylerde daha sık karşılaşılan bir durumdur. Bu yazımızda hemoroid hakkında bilgileri sizinle paylaşacağız.
İki temel türü bulunmaktadır; iç hemoroid ve dış hemoroid (anüs çevresinde bulunur ve ağrı, şişlik ve rahatsızlık ile kendini gösterir). Hemoroid, yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir. Özellikle tuvalet sırasında kanama, kaşıntı ve otururken rahatsızlık gibi sorunlarla kendini belli eder.
Tedavi edilmediği takdirde kronikleşebilir ve çeşitli komplikasyonlara neden olabilir. Ancak, doğru tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleri ile hemoroid semptomları hafifletilebilir. Bu durum, modern tıbbi yöntemlerle hem cerrahi hem de cerrahi olmayan yaklaşımlarla yönetilebilir.
Hemoroid (Basur) Türleri Nelerdir?
Hemoroid, farklı özelliklere sahip birkaç türde görülebilir. Bu türler şunlardır:
• İç Hemoroid
İç hemoroidler, rektumun iç kısmında oluşur ve genellikle ağrısızdır. Bunun nedeni, rektumun iç kısmında ağrıya duyarlı sinirlerin bulunmamasıdır. Ancak bu tür hemoroidler tuvalet sırasında kanama yapabilir. İleri evrelerde dışarı doğru sarkarak rahatsızlık verebilir.
• Dış Hemoroid
Dış hemoroidler, anüs çevresinde meydana gelir ve genellikle ağrı, kaşıntı ve şişlik gibi belirtilerle kendini belli eder. Bu tür hemoroidler ağrıya oldukça duyarlıdır, çünkü anüs çevresindeki cilt bölgesinde çok sayıda ağrı siniri bulunmaktadır. Dış hemoroidler özellikle oturma pozisyonunda ya da dışkılama sırasında rahatsızlık verebilir.
• Tromboze Hemoroid
Tromboze hemoroid, dış hemoroidin daha ileri bir formudur. Bu durumda, şişmiş hemoroid damarında bir kan pıhtısı oluşur ve bu pıhtı ciddi ağrılara yol açabilir. Tromboze hemoroidler genellikle ani ve şiddetli ağrı ile karakterizedir ve müdahale gerektirebilir.
Bu türlerin her biri farklı semptomlarla ortaya çıkar ve tedavi yaklaşımları da türüne göre değişiklik gösterebilir. Doğru bir tanı ve uygun tedavi yönteminin belirlenmesi için bir sağlık uzmanına danışılması önemlidir.
Hemoroid (Basur) Neden Olur?
Hemoroid, birçok farklı nedenden dolayı gelişebilir. Bu nedenler, hemoroid oluşumunu tetikleyen fiziksel, biyolojik ve yaşam tarzıyla ilgili faktörlerden oluşmaktadır.
• Kabızlık ve Ikınma: Kronik kabızlık nedeniyle dışkılamada zorlanma, anüs çevresindeki damarların fazla gerilmesine neden olmaktadır. Bu durum, hemoroid oluşumunun en yaygın sebeplerinden biridir.
• İshal: Sürekli ve sık ishal, anal bölgeyi tahriş edebilir ve bu da hemoroide zemin hazırlayabilir.
• Uzun Süre Oturmak veya Ayakta Durmak: Özellikle uzun süreli oturma pozisyonları, pelvik bölgedeki basıncı artırarak damarların şişmesine yol açabilir. Aynı şekilde uzun süre ayakta kalmak da hemoroid riskini artırabilir.
• Hamilelik: Gebelik sırasında, büyüyen rahim pelvik bölgedeki damarlar üzerinde baskı yapar. Hormonal değişiklikler de damarların genişlemesine katkıda bulunabilir.
• Aşırı Kilo: Obezite, karın içi basıncı artırarak hemoroid gelişiminde rol oynayabilir.
• Lif Yetersizliği ve Yanlış Beslenme: Yetersiz lif tüketimi ve sağlıksız bir diyet, bağırsak hareketlerini zorlaştırır ve bu durum hemoroide yol açabilir.
• Aşırı Fiziksel Zorlanma: Ağırlık kaldırma gibi yoğun fiziksel aktiviteler, anal bölgedeki damarlar üzerinde stres oluşturabilir. Bu da hemoroid oluşumunu tetikleyebilir.
Bu nedenlerin çoğu, yaşam tarzı değişiklikleriyle önlenebilir ya da hafifletilebilir. Doğru beslenme, yeterli hareket ve anal hijyen, hemoroid riskini azaltmada önemli bir rol oynar.
Hemoroid (Basur) Belirtileri Nelerdir?
Hemoroid, farklı belirtilerle kendini gösterebilir. Bu belirtiler, hemoroidin türüne ve evresine göre değişiklik gösterebilir. Yaygın belirtiler şunlardır:
• Kanama: Tuvalet sırasında veya sonrasında genellikle dışkının üzerinde veya tuvalet kağıdında parlak kırmızı kan fark edilir. Bu, iç hemoroidlerin en yaygın belirtilerindendir.
• Ağrı ve Kaşıntı: Dış hemoroidlerde sık görülen bu semptomlar, anüs çevresindeki sinirlerin hassasiyeti nedeniyle daha belirgin hale gelir. Kaşıntı, anal bölgedeki tahrişin ve nemin bir sonucu olarak ortaya çıkar.
• Şişlik: Anüs çevresinde hissedilen yumuşak yada sert yumrular, hemoroidlerin fiziksel bir belirtisidir. Dış hemoroidlerde şişlik genellikle daha belirgindir.
• Rahatsızlık: Otururken, hareket ederken veya dışkılama sırasında anüs bölgesinde bir doluluk hissi ya da rahatsızlık meydana gelebilir.
Bu belirtiler hemoroid dışında başka rahatsızlıkların da habercisi olabilmektedir. Doğru teşhis ve uygun tedavi için bir doktora başvurulması önerilir.
Hemoroid Tanısı Nasıl Konulur?
Hemoroid tanısı, genellikle doktor tarafından yapılan bir fizik muayene ile konulur. Bu süreç, hemoroid türünü ve ciddiyetini belirlemek için önemlidir. Gerekli görüldüğünde, tanıyı kesinleştirmek veya diğer bağırsak problemlerini ekarte etmek için ek testler yapılabilir:
• Anoskopi: Rektumun iç kısmını incelemek için kullanılan basit bir prosedürdür. Anoskop adı verilen bir cihaz ile rektumun içi aydınlatılarak gözlemlenir. İç hemoroidlerin tanısı için etkili bir yöntemdir.
• Kolonoskopi: Eğer hastanın belirtileri daha ciddi veya farklı bağırsak problemleriyle karıştırılabilecek nitelikteyse (örneğin rektal kanama gibi), kolonoskopi önerilebilir. Bu test, kalın bağırsağın tamamını inceleyerek diğer olası sorunları ekarte etmeye yardımcı olur.
Erken teşhis, hemoroid tedavisinde önemli bir rol oynar. Eğer anüs ve rektum bölgesinde ağrı, kanama ya da şişlik gibi belirtiler fark ederseniz, gecikmeden bir sağlık uzmanına başvurmanız önerilir.
Hemoroide(Basur) Ne İyi Gelir?
• Lifli Gıdalar: Kabızlığı önlemek için bol sebze, meyve ve tam tahıllı ürünler tüketin.
• Bol Su Tüketimi: Bağırsak hareketlerini kolaylaştırır.
• Sıcak Su Banyosu: Rahatlatır ve ağrıyı azaltır.
• Buz Kompres: Şişlik ve ağrıyı hafifletir.
Hemoroid Nasıl Geçer?
Hemoroid tedavisinde uygulanacak yöntem, hastalığın şiddetine ve türüne bağlı olarak değişiklik gösterir. Tedavi yöntemleri şunlardır:
- Hafif Hemoroidlerde: Lif Takviyesi: Bağırsak hareketlerini düzenlemek ve kabızlığı önlemek için diyet lifi alımı artırılabilir. Bu, dışkının yumuşamasına ve tuvalet sırasında zorlanmanın azalmasına yardımcı olur.
- Kremler ve Merhemler: Hemoroid semptomlarını hafifletmek için antienflamatuar ve ağrı kesici özelliklere sahip lokal ilaçlar kullanılabilir.
- Sıcak Su Banyoları (Oturma Banyoları): Anal bölgeyi rahatlatmak ve ağrıyı hafifletmek için sıcak su banyosu önerilir.
İleri Evre Hemoroidlerde:
- Lazer Tedavisi: İyileşme süresi kısadır, hasta ertesi gün yaşamına dönebilmektedir, Ağrı Cerrahiye kıyasla çok daha azdır. Kanama daha azdır.
- Cerrahi Yöntemler: Çok ilerlemiş hemoroidlerde cerrahi müdahaleler (hemoroidektomi gibi) uygulanabilir. Bu yöntemler, hemoroid dokusunun tamamen çıkarılmasını sağlar ve daha kalıcı bir çözüm sunar.
Her birey için en uygun tedavi seçeneği, doktor tarafından belirlenmelidir. Erken müdahale, hemoroidin ilerlemesini önlemek için oldukça önemlidir.
Hemoroid Hastaları Nelere Dikkat Etmeli?
Hemoroid hastalarının yaşam tarzı ve alışkanlıklarında yapacağı bazı değişiklikler, semptomları hafifletebilir ve hastalığın ilerlemesini önleyebilir. Dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:
• Uzun Süre Oturmayın: Özellikle masa başı çalışanlar için, düzenli aralıklarla ayağa kalkıp hareket etmek hemoroid üzerindeki baskıyı azaltabilir.
• Aşırı Ikınmaktan Kaçının: Tuvalette fazla vakit geçirmek ve aşırı ıkınmak, anüs çevresindeki damarlar üzerinde baskıyı artırır. Bu nedenle bağırsak hareketlerinin doğal akışında gerçekleşmesine özen gösterilmelidir.
• Lifli Beslenin ve Bol Su Tüketin: Lif bakımından zengin gıdalar (sebzeler, meyveler, tam tahıllar) ve yeterli miktarda su tüketimi, bağırsak hareketlerini düzenleyerek kabızlığı önler.
• Baharatlı ve İşlenmiş Gıdalardan Uzak Durun: Baharatlı yiyecekler ve işlenmiş gıdalar, anal bölgenin tahriş olmasına yol açarak semptomları şiddetlendirebilir.
Bu basit önlemler, hemoroid rahatsızlığını yönetmede önemli bir rol oynar ve hastaların yaşam kalitesini artırabilir.
Hemoroid Komplikasyonları nelerdir?
Tedavi edilmeyen hemoroid, çeşitli komplikasyonlara yol açabilir. Bunlar arasında:
• Sürekli Kanama ve Anemi: Uzun süreli kanama, demir eksikliği anemisine neden olabilir. Bu, vücudun yeterli miktarda kırmızı kan hücresi üretememesi durumudur.
• Tromboze Hemoroid: Kan pıhtısı oluşması durumunda, dış hemoroidlerde şiddetli ağrı ve şişlik görülebilir. Bu durum, tedavi edilmediğinde ciddi bir rahatsızlık yaratabilir.
• Rektum Prolapsusu: Rektumun dışarı çıkması, ciddi vakalarda meydana gelebilir ve cerrahi müdahale gerektirir. Bu, dışkı kontrolü sorunlarına yol açabilir.
Hemoroid Kaşıntısına Ne İyi Gelir?
Hemoroid nedeniyle oluşan kaşıntıyı hafifletmek için şu önlemler alınabilir:
• Nemlendirici Kremler veya Kortizon İçeren İlaçlar: Bu tür kremler, anal bölgedeki cilt kuruluğunu gidererek kaşıntıyı hafifletebilir.
• Hijyene Dikkat Edin ve Sabunsuz Temizlik Yapın: Sabunlar, anal bölgeyi tahriş edebilir. Bunun yerine, ılık suyla temizlik yapılabilir.
• Kaşıntıyı Tetikleyen Baharatlı Yiyeceklerden Kaçının: Baharatlı ve asidik yiyecekler, kaşıntıyı artırabilir, bu nedenle bunlardan uzak durulması önerilir.
Hemoroid (Basur) Nasıl Önlenir?
Hemoroidin oluşumunu engellemek için şu önlemler alınabilir:
• Düzenli Egzersiz Yaparak Dolaşımı Artırın: Egzersiz, anal bölgedeki kan dolaşımını iyileştirerek hemoroid riskini azaltabilir.
• Kabızlıktan Kaçınmak İçin Lifli Gıdalar Tüketin: Lif, dışkıyı yumuşatarak kabızlığı önler ve hemoroidlerin oluşumunu engeller.
• Uzun Süre Oturmaktan Kaçının ve Molalar Verin: Uzun süreli oturma, anal bölgedeki basıncı artırarak hemoroid riskini artırabilir. Molalar vererek pozisyon değiştirmek faydalıdır.
Hemoroid (Basur) Nasıl Tedavi Edilir?
Hemoroid tedavisinde kullanılan yöntemler şunlardır:
• İlaç Tedavisi: Ağrı kesici ve rahatlatıcı kremler, şişlik ve ağrıyı hafifletebilir. Ayrıca, topikal steroidler de iltihapları azaltmada etkilidir.
• Lazer Tedavisi veya Bant Ligasyonu: Lazer hemoroid dokusunu küçültürken, bant ligasyonu kan akışını engelleyerek hemoroidi kurutur.
• Cerrahi Müdahale: İleri evrelerde cerrahi müdahale gerekebilir.
• Hemoroid (Basur) Ameliyatı Sonrası Nelerden Kaçınmalı?
Ameliyat sonrası iyileşme sürecinde şu hususlara dikkat edilmelidir:
• Aşırı Fiziksel Zorlanma ve Ağır Kaldırmaktan Kaçının: Ağırlık kaldırmak, bölgedeki iyileşmeyi engelleyebilir ve komplikasyonlara yol açabilir.
• Lifli Diyet Uygulayın ve Kabızlıktan Kaçının: Yeterli lif alımı, dışkının yumuşak kalmasını sağlar ve tuvalet sırasında ıkınmayı engeller.
• Doktor Önerisi Olmadan İlaç Almayın: Ağrı kesiciler veya diğer ilaçlar doktor önerisiyle kullanılmalıdır, çünkü bazı ilaçlar iyileşme sürecini olumsuz etkileyebilir.
Hemoroid ile İlgili Sık Sorulan Sorular
1.Hemoroid ameliyatsız tedavi edilir mi?
Evet, hemoroidlerin hafif vakaları diyet değişiklikleri, topikal tedaviler (kremler) ve sıcak su banyoları gibi ameliyatsız yöntemlerle tedavi edilebilir. Ancak, ileri evrelerde cerrahi müdahale gerekebilir.
2.Hamilelikte hemoroid tehlikeli mi?
Hamilelikte hemoroidler yaygın olarak gelişir ve genellikle geçici bir durumdur. Ancak, tedavi edilmezse ağrı, kanama gibi sorunlar yaşanabilir. Hamilelikte hemoroid tedavisinin doktor gözetiminde yapılması önerilir.
3.Hemoroid kanaması ciddi midir?
Hemoroid kanaması genellikle parlak kırmızı renkte olur ve çoğu zaman ciddi bir durum oluşturmaz. Ancak, sürekli kanama veya şiddetli kanama durumunda bir doktora başvurulmalıdır.
4.Hemoroid tedavisi ne kadar sürer?
Tedavi süresi hemoroidin evresine göre değişir. Hafif vakalarda birkaç gün içinde rahatlama sağlanabilirken, ileri evrelerde tedavi süreci birkaç hafta sürebilir. Ameliyat gerektiren durumlarda iyileşme süresi daha uzun olabilir.
5.Hemoroid tekrarlar mı?
Hemoroid tedavi edilse de yaşam tarzı değişiklikleri yapılmazsa veya risk faktörlerine (kabızlık, aşırı oturma) dikkat edilmezse tekrarlama riski bulunmaktadır. Sağlıklı bir diyet ve düzenli egzersiz, hemoroidlerin tekrarını önlemeye yardımcı olabilir.