• Sultanbeyli Ersoy Hastanesi
• Dahiliye (İç Hastalıkları)
• Uzm. Dr. Ebru Hacer İnan

Diyabet (Şeker Hastalığı)

Diyabet Nedir?

Diyabet; insülin hormonunun tamamen ya da kısmen eksikliğine bağlı, kan şekeri yüksekliği ile kendini gösteren, karbonhidrat, yağ ve proteinlerden metabolizmanın yararlanamadığı, kısa ve uzun dönemde sürekli tıbbi tedavi, bakım ve takip gerektiren, kronik bir hastalıktır

 

Diyabet Neden Önemlidir?

Dünyada her 10 saniyede bir, 2 kişiye diyabet tanısı konmakta ve her 10 saniyede bir kişi diyabet nedeniyle ölmektedir. Toplumumuzda 10 milyondan fazla diyabet hastası vardır. 2014 Turdep çalışması ile ülkemizde yaklaşık her 7 kişiden birinde (%14) diyabet olduğu saptanmıştır.
 

Şeker hastalığının vücudumuzda etkilediği organlar;

         Göz               Diş                  Kalp             Beyin            Böbrek

 

Diyabet Tipleri

1- Tip 1 Diyabet:

• Genellikle 30 yaşından önce başlar.
• Hastalar genellikle zayıftır.
• Semptomlar ani olarak ortaya çıkar.
• İnsülin hiç yoktur ya da çok azdır.
• Tedavide insülin şarttır.

 

2- Gestasyonel Diyabet (Gebelik Diyabeti)

Gebelik sırasında ortaya çıkan ve genellikle doğumla birlikte düzelen diyabettir. Fazla kilolu gebeler, daha önceki gebeliklerinde veya birinci derece akrabalarında diyabet öyküsü olanlar, yüksek risk taşımaktadır. Risk olsun olmasın tüm gebelerde 24-28 haftalarda gebelik diyabeti için tetkik yapılır. Gebelik şekeri yaşayan her 3 kadından biri ileride şeker hastası olmaktadır.

 

3- TİP 2 Diyabet

En sık görülen diyabet tipidir. İnsülin direncinin ve insülin salgılama kusurunun ön planda olduğu durumlarda ortaya  çıkar. Genellikle 45 yaşın üzerinde kilolu ve ailesinde diyabet öyküsü olan kişilerdir. Kan şekeri yüksekliği belirtileri ile hasta başvurabileceği gibi tanı rastlantısal olarak da konulur.
 

Diyabet Belirtileri Nelerdir?

• Ağız kuruluğu 
• Çok su içme
• Sık idrara çıkma
• Çok sık acıkma
• Ani kilo kaybı
• Aşırı yorgunluk
• Bulanık görme
• Kesik ve yaraların geç iyileşmesi

Bu belirtiler sizde varsa doktora başvurunuz...

 

Diyabet Tanısı Nasıl Konulur?

• Yapılması gereken ilk tetkik açlık kan şekerine bakılmasıdır. Açlık kan şekeri 100 mg/dl altında ise normaldir. 101-125 g/dl ise bozulmuş açlık glikoz vardır. 75 gr glikoz verilerek glikoz  tolerans testi (şeker yükleme testi) yapılır.

 

Diyabetin Tanı Kriterleri

 Aşağıdaki kriterlerden sadece biri tanı için yeterlidir.

1. Açlık kan şekerinin en az iki ölçümde 126 mg/dl veya üzerinde olması,
2. Diyabet semptomları ile birlikte rastgele kan şekeri ölçümünün 200 mg/dl üzerinde olması,
3. Şeker yükleme testi ile ikinci 2 saat plazma glikozunun 200 mg/dl üzerinde olması,
4. HbA1c (glikoz ile hemoglobin geriye dönük kan şekeri) ortalamasının %6,5 ve üzerinde olması ile diyabet tanısı konulur.

 

Diyabetin Tedavisi

Tip 2 diyabetli hastada ilk adım tıbbi beslenme, egzersiz ve kilo kontrolünün sağlanmasıdır. Eğer bu tedavi planı ile yeterli kan şekeri hedefi sağlanamıyorsa ağızdan alınan diyabet ilaçlarına geçilebilir. Bunlara rağmen kan şekeri istenilen düzeyin üzerinde ise tedaviye uygun miktarda insülin eklenebilir. Ameliyat planlanan, kan şekeri kontrol altında olmayanlar, gebelerde, ağır enfeksiyon geçirenlerde, ayak yarası olan ayrıca diyabete bağlı organ-damar hasarlarının gelişmeye başladığı Tip 2 Diyabetli hastalarda, geciktirilmeden mutlaka insülin tedavisine başlanmalıdır. 

 

Diyabet Komplikasyonları

1) Akut Komplikasyonlar (Ani süreçte gelişen)

    a) Diyabetik Ketoasidoz
    b) Hiperglisemik Koma (Şeker yükselmesi)
    c) Hipoglisemi (Şeker düşmesi)
    d) Laktik Asidoz

 

2) Kronik Komplikasyonlar (Uzun süreçte gelişen)

    a) Atherosklerozla birlikte kalp, beyin veya periferik dolaşımı sağlayan büyük damarlarda görülen hasarlar.
    b) Göz (retinopati), böbrek (nefropati) veya sinir (nöropati) dokusundaki küçük damarlarda görülen hasarlar.

 

Diyabet tanısı ve şeker regülasyonu dikkate alınmalıdır. Başta artan kalp krizi riski olmak üzere, körlüğe kadar ilerleyebilecek göz problemlerine, böbrek fonksiyonlarında azalmaya ve yürüme güçlüğüne varacak his kayıplarına neden olmaktadır.   

 

Diyabet Takibinde Hedef Kan Değerleri ve Takip Sıklığı

Doktorunuz ile beraber, şeker hastalığının size verebileceği hasarların önceden tespit edilmesine olanak sağlayacak düzenli takiplerinizin sıklığını belirleyin ve not alın.
Düzenli takipler için önerilen en geniş takip aralıkları:

 

 

Yukarıda önerilen tetkikler ve muayeneleri hiçbir şikâyetiniz olmasa dahi düzenli yaptırmanız gerekmektedir. Doktorunuzun önereceği takip planına göre muayene ve tetkik aralığı değişebilir.
 

Hipoglisemi

Kan şekerinizin düşmesi (hipoglisemi) acil müdahale gerektiren bir durumdur. Hipoglisemi, kan şekeri değerinizin 70 mg/dl'nin altında olmasıdır.
 

Kan Şekeri Neden Düşer?

• Ana veya ara öğünlerinizi ihmal etmek ya da zamanını geciktirmek,
• Normalden fazla egzersiz yapmak,
• Aşırı miktarda insülin veya kan şekeri düşürücü hap kullanmak veya doktorunuzun önerdiğinden fazla almak,
• Alkol alımı kan şekerini değiştirir ve düşürebilir.

 

Kan Şekeri Düşüklüğünün Belirtileri?

Terleme, titreme, kalp çarpıntısı, açlık hissi, halsizlik, yüzde solukluk, baş dönmesi, baş ağrısı, sinirlilik yakınmaları, kan şekeri düşüklüğünün belirtileridir.
 

Kan Şekeriniz Düştüğünde Neler Yapmalısınız?

Şekeriniz 70 gr/dl’nin altına düşerse 3-4 adet kesme şekeri yarım bardak su içinde eriterek için, 20 dakika sonra şekerinizi ölçün, kan şekeriniz 70'in üzerine çıkıncaya kadar bunu tekrarlayın. Şeker düzeyiniz 70'in üzerine çıkınca tam bir öğün yiyin.

 

Diyabet Hastalarına Öneriler

1. Diyabet tedavi planının ilk basamağı olarak yetkin kişilerden diyabet eğitimini almanız size yol gösterici olacaktır.
2. Haftada en az 150 dakika olacak şekilde egzersiz ve tıbbi beslenmenizi ihmal etmemeli, ideal kilo için diyetisyeninizden yardım alabilirsiniz. Egzersiz olarak yüzme, bisiklet koşu yürüyüş yapılabilir.
3. Enfeksiyonlara açık olduğumuzu unutmayınız. Her yıl grip aşınızı, her 5 yılda bir zatürre aşınızı yaptırmalısınız.
4. Kontrolsüz kan şekeriniz regüle olana kadar haftada en az 3 gün aralıklı olarak hem açlık hem tokluk kan şekeri takiplerinizi yapıp sonuçlarınızı doktorunuza iletmelisiniz.
5. Sigara ve alkolü bıraktığınızda diyabet kontrolü ve diyabete bağlı organ hasarlarının oluşmasından korunmalısınız.
6. Özellikle insülin kullanan hastalar ve tüm diyabetik hastalar seyahate çıkarken ilaçlarını yanınıza almayı unutmamalısınız.
7. Düzenli doktor kontrolüne giderek diyabetinizi kontrol altına alabilir, uç organ hasarlarından korunabilirsiniz.
8. Diyabetle yaşamayı öğrenerek daha kaliteli ve sağlıklı bir şekilde yaşamınızı sürdürebilirsiniz.

 

 

Diyabet ve Seyahat

Seyahat etmek hayatımızın bir parçasıdır. Diyabetiniz olduğu için bu aktiviteden mahrum kalmamalısınız.

Seyahat çıkarken yanınıza almanız gerekenler;

1. Diyabet kimlik kartı
2. Diyabet takip çizelgesi
3. Diyabet seyahat çantası
4. Anti diyabetik tabletler
5. Şeker ölçüm cihazı ve aksesuarları (strip ve lansetleri)
6. Meyve suyu, kesme şeker ve bir ara öğün
7. Diğer ilaçlar

 

Diyabet, Sizin Kontrolünüzde Olan Bir Sağlık Sorunudur. Ömür boyu bakım gerektirir. Diyabetin takibi ve kontrol altına alınması için eğitim kaçınılmazdır. Diyabet Eğitimi Tedavinin Bir Parçası Değil, Tedavinin Bizzat Kendisidir. Sağlık kuruluşlarında bu eğitimler verilmektedir. Yapmanız gereken, vakit çok geç olmadan ve diyabet sizi kontrol altına almadan sizin onu kontrol altına almanızdır.
 

Unutmayın !!

 

• Kan şekeri takibinizi düzenli bir şekilde yapın.
• Doktor ve diyetisyeninizin önerilerine uyun.
• İnsülin hayat kurtarıcıdır, bağımlılık yapmaz. Uygun kullanıldığı takdirde hiçbir zararı yoktur. Kullanmakta gecikmeyin.
• Eğer bir sorununuz olursa mutlaka sağlık görevlinize başvurun ve diyabet kimlik kartınızı yanınızda taşımayı ihmal etmeyin.