Kolonoskopi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Kolonoskopi nedir?
Kolonoskopi, doktorun rektumdan girilerek kalın bağırsağı (kolon) ve rektumu inceleyebileceği bir tıbbi prosedürdür. Doktor, kolonoskop adı verilen ince, esnek bir tüp kullanır. Kolonoskopun ucunda bir kamera ve ışık bulunur ve bu sayede doktor bağırsağın iç duvarını ayrıntılı olarak görebilir.
Kolonoskopi neden yapılır?
Kolonoskopi, Hem teşhis hem de tedavi amaçlı kullanılabilir.
Teşhis:
• Karın ağrısı, rektal kanama, kronik kabızlık veya ishal gibi bağırsak semptomlarının nedenini araştırmak için
• Kolon kanseri, ülseratif kolit veya Crohn hastalığı gibi gastrointestinal hastalıkları teşhis etmek için
• Bağırsakta polip veya kanser gibi anormallikleri tespit etmek için
• Nedeni açıklanamayan kansızlık veya demir eksikliğini araştırmak için
Tedavi:
• Polipleri veya küçük kanserleri çıkarmak için
• Kanayan bir ülseri veya anormalliği tedavi etmek için
• Doku örnekleri almak (biyopsi)
Kolonoskopi taraması:
• 50 yaş ve üzeri yetişkinler için kolon kanseri taraması olarak
• Ailesinde kolon kanseri veya polip öyküsü olan kişiler için
• Crohn hastalığı veya ülseratif kolit gibi belirli gastrointestinal hastalıkları olan kişiler için
Kolonoskopi Öncesi Hazırlık Nasıl Olmalıdır?
Kolonoskopi, kalın bağırsağın iç kısmını incelemek için kullanılan bir endoskopik işlemdir. İşlem sırasında doktorunuz, kolonoskop adı verilen ince ve esnek bir tüpü anüsünüzden içeri sokacak ve kolonunuz boyunca ilerleterek duvarlarınızı inceleyecektir.
Kolonoskopinin başarılı olması için, kolonunuzun tamamen boş ve temiz olması gerekir. Bu nedenle, işlemden önce özel bir diyet uygulamanız ve bağırsaklarınızı temizlemek için ilaçlar almanız gerekecektir.
Kolonoskopi Öncesi Diyet nasıl olmalıdır?
• İşlemden 48 saat önce: Katı gıda alımını kesmeniz ve sadece berrak sıvılar, yumuşak gıdalar ve jöle gibi yiyeceklerle beslenmeniz gerekir.
• Berrak sıvılar: Su, et suyu, ıhlamur, papatya çayı, elma suyu (posasız), siyah çay (süt ve şekersiz), kahve (süt ve şekersiz)
• Yumuşak gıdalar: Haşlanmış patates, haşlanmış havuç, muz, elma (kabuğundan soyulmuş)
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
• Kırmızı meyve suyu, kırmızı şarap ve pancar gibi kırmızı renkli gıdalardan kaçının. Bu gıdalar, kolonoskopi sırasında doktorunuzun kolon duvarlarını görmesini zorlaştırabilir.
• Süt ve süt ürünleri, gazlı içecekler ve alkol almaktan kaçının.
• Bol su için, özellikle de müshil aldıktan sonra.
• Doktorunuzun verdiği tüm talimatları dikkatlice takip edin.
Bağırsak Temizliği:
Doktorunuz, bağırsaklarınızı temizlemek için bir veya iki tür ilaç verecektir. Bu ilaçlar genellikle ishal yaparak çalışır.
İlaç Kullanımı:
• Doktorunuzun verdiği ilaçları talimatlara göre kullanın.
• İlaçları aldıktan sonra bol su için.
• Mide bulantısı veya kusma yaşarsanız, doktorunuza danışın.
İşlem Öncesi:
• İşlemden önce tüm takıları, makyajı ve kontakt lensleri çıkarmanız gerekir.
• Rahat kıyafetler giyin.
• İşlemden önce evde laksatif kullanmanız gerekebilir.
• Doktorunuzun talimatlarına göre ilaçlarınızı almayı unutmayın.
• İşlemden önce birkaç saat aç kalmanız gerekebilir.
Kolonoskopi Öncesi Dikkat Edilmesi Gereken Diğer Hususlar:
• Herhangi bir diyabet, kalp hastalığı veya böbrek hastalığınız varsa doktorunuza bildirin.
• Kullandığınız tüm ilaçları doktorunuza bildirin.
• Hamileyseniz veya hamile olma ihtimaliniz varsa doktorunuza bildirin.
• Anesteziye karşı alerjiniz varsa doktorunuza bildirin.
Kolonoskopi sonrası:
• İşlemden sonra birkaç saat gaz sancısı yaşayabilirsiniz.
• Bol su için ve lifli gıdalar tüketin.
• Birkaç gün boyunca katı gıdalardan kaçının.
• Herhangi bir kanama, şiddetli karın ağrısı veya ateş yaşarsanız doktorunuza danışın.
Kolonoskopi Komplikasyonları
Kolonoskopi, genel olarak güvenli bir prosedürdür, ancak nadir de olsa bazı komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Bunlar iki kategoriye ayrılabilir:
Sırasında:
• Kanama: Polip veya doku alınması sırasında veya biyopsi sonrasında kanama olabilir. Bu genellikle kendiliğinden durur veya ilaçla tedavi edilir, ancak nadir durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir.
• Delinme: Kolonoskop, kolon duvarını yanlışlıkla delebilir. Bu ciddi bir durumdur ve karın ağrısı, ateş ve enfeksiyon gibi belirtilere neden olabilir. Tedavi, deliğin boyutuna ve yerine bağlı olarak ilaç veya cerrahi müdahaleyi içerir.
• Anestezi komplikasyonları: Sedasyon veya anestezi sırasında nadir de olsa solunum problemleri, kalp problemleri veya alerjik reaksiyonlar ortaya çıkabilir.
Sonrasında:
• Karın ağrısı: Hafif karın ağrısı ve şişkinlik yaygındır ve genellikle birkaç gün içinde geçer. Şiddetli veya geçmeyen karın ağrısı, ateş, bulantı veya kusma yaşarsanız derhal tıbbi yardım almalısınız.
• Kanama: Makattan hafif kanama veya kanlı dışkı birkaç gün sürebilir. Ancak, kanamadan endişeleniyorsanız, özellikle de miktarı artıyorsa veya pembe veya kırmızı renkteyse derhal tıbbi yardım almalısınız.
• Ateş: Düşük ateş yaygındır ve genellikle birkaç gün içinde geçer. Ancak, 38°C'nin üzerinde ateşiniz varsa veya ateşinizle birlikte titreme, terleme veya diğer semptomlar yaşıyorsanız derhal tıbbi yardım almalısınız.
Bunlara ek olarak:
• Enfeksiyon: Kolonoskopi sırasında kolonunuzda küçük yaralar oluşabilir ve bu da enfeksiyona yol açabilir. Enfeksiyon belirtileri arasında ateş, titreme, karın ağrısı ve hassasiyeti yer alır.
• Yara izi: Biyopsi veya polip alınması yerinde yara izi oluşabilir. Bu nadirdir ve genellikle kalıcı bir soruna neden olmaz.
Kolonoskopi komplikasyonlarının riski:
• Genel olarak düşüktür. 1000'de 1'den az kişide ciddi bir komplikasyon gelişir.
• Yaşla birlikte artar. 65 yaş ve üzeri kişilerde komplikasyon riski daha yüksektir.
• Bazı tıbbi durumlar riski artırır. Kalp hastalığı, akciğer hastalığı, diyabet ve kanama bozuklukları gibi bazı tıbbi durumlar komplikasyon riskinizi artırır.
• Bazı ilaçlar riski artırır. Kan sulandırıcılar ve aspirin gibi bazı ilaçlar kanama riskini artırır.
Kolonoskopi komplikasyonlarını önlemek için:
• Doktorunuzla tıbbi geçmişiniz ve aldığınız ilaçlar hakkında konuşun.
• Prosedürden önce tüm talimatları izleyin. Bu, bağırsaklarınızı temizlemek için lavman veya ilaç almak ve prosedürden önce bir süre oruç tutmak gibi şeyleri içerebilir.
• Prosedür sırasında herhangi bir ağrı veya rahatsızlık hissederseniz doktorunuza bildirin.
• Prosedürden sonra herhangi bir komplikasyon belirtisi yaşarsanız derhal tıbbi yardım alın.
Kolonoskopi, kolon kanseri ve diğer sindirim sistemi hastalıklarının erken teşhis ve tedavisinde önemli bir araçtır. Komplikasyon riskleri hakkında bilgi sahibi olmak ve bunları önlemek için adımlar atmak önemlidir, ancak genel olarak kolonoskopi güvenli bir prosedürdür.