Uykunun Önemi Üzerine - Prof.Dr.Osman Akdemir

Uyku sinir sistemlerimizin işlevlerinde, vücut ısısının, metabolizmasının, öğrenme ve hafıza yetilerinin düzenlenmesinde öncü role sahip,

• Sağlıklı ve yeterli uyuyamama depresyon, kalp & damar hastalıkları, yüksek tansiyon, şeker hastalığı, solunum zorlukları, müzmin ağrılar, sindirim sistemi bozuklukları ve kazalara (iş, trafik) zemin hazırlıyor,

• Uykunun bozulması sonucunda aksayan odaklanma ve hafıza işlevi sosyal, bilişsel ve mesleki performansı olumsuz yönde etkiliyor,

• Sağlıklı ve yeterli uyku vücut stresini azaltıcı, kalp hızını ve tansiyonu düşürücü etkiye sahip,

• Nitekim uykuya dalma süresi uzun olanlarda, sık sık uyananlarda, toplam gece uyku süresi 5 saatin altında olanlarda yüksek tansiyon riski ve şiddeti artıyor,

• Uyku sorunu olanların yarıya yakınında yüksek tansiyon mevcut. Yüksek tansiyon sorunu olanların da yine yarıya yakını uyku bozukluğu sorunu yaşıyor,

• Uyku vücut metabolizmasında, insülinin üretimi ve duyarlılığında, şekeri kullanma işlevinde önemli rol oynuyor,

• Yeterli uyku uyuyamayanlarda şeker hastalığına daha sık rastlandığı gibi mevcut şeker hastalığında kan şekeri kontrolü güçleşiyor,

• Altı gece süreyle 4 saatten kısa uyuyanlarda şeker toleransının % 40 azaldığı bildiriliyor,

• Yeterince uyku uyumayanlarda boyun ve kalp damarlarında giderek artan damar sertliği bulguları gözlenmekte,

• Uyku sorunlarının, bilhassa uykuya dalmakta güçlük çekmenin kalp krizi ve inme riskini arttırdığı gösterilmiş bulunuyor,

• Günde 5-6 saatten kısa uyku süreleri kalp & damar hastalığına bağlı ölüm olasılığını arttırıyor,

• Gerek çocuklarda gerek erişkinlerde yetersiz günlük uyku süresi bel çevresinde artış ve şişmanlığa neden olan faktörler arasında yer almakta,

• Günde 7 saatin üzerinde uyuyanlarla karşılaştırıldığında, günde 5 saatin altında uyuyanlarda karaciğer yağlanması gelişme olasılığı artıyor,

• Uzun süreli uykusuzluk demans (bunama) ve alzheimer hastalığı gelişme riskini arttırmakta,

• Depresyon uyku bozukluklarına yol açtığı gibi uykusuzluk genç, orta yaşlı ve ileri yaşlardaki bireylerde depresyona neden olabiliyor,

• Günde 6 saatten az uyuyan bireylerde erken ölüm riski günde 7-9 saat uyuyanlarla karşılaştırıldığında 10 kat artmış bulunuyor,

• Uykusuzluk ve kısa uyku süreleri bağışıklık sistemini olumsuz etkilemek suretiyle enfeksiyon gelişimini kolaylaştırıyor,

• Yetersiz uyku çalışan bireylerde mesai esnasında sert bel ağrıları ve tükenmişlik sendromuna daha sık rastlanmasına neden oluyor,

• Modern toplumlarda uyku kültürü olumsuz yönde değişirken erişkinlerin yaklaşık üçte birinde uyku bozukluklarına rastlanıyor,

• Günümüzde önerilen gece uyku süreleri 18-64 yaşlar için 7-9 saat, 65 yaş ve üzerindeki bireyler için 7-8 saat; uyku sürelerinin azalmasının ve kalitesinin bozulmasının insan sağlığına çok yönlü olumsuz etkilerinin daha fazla gündeme gelmesi gerekiyor.

KAYNAKLAR:

• Javaheri S, Redline S: Insomnia and Risk of Cardiovascular Disease. Chest. 2017; 152:435-444

• Garg H: Role of optimum diagnosis and treatment of insomnia in patients with hypertension and diabetes: A review. J Family Med Prim Care 2018; 7:876-883

• Okamura T, Hashimoto Y, Hamaguchi M, Obora A, Kojima T, Fukui M: Short sleep duration is a risk of incident nonalcoholic fatty liver disease: a population-based longitudinal study. J Gastrointestin Liver Dis 2019;28:73-81

• Chattu VK, Manzar MD, Kumary S, Burman D, Spence DW, Pandi-Perumal SR:The Global Problem of Insufficient Sleep and Its Serious Public Health Implications. Healthcare (Basel). 2018 Dec;7(1)

Not: Bu yazı Medya Günlüğü’nde daha önce yayınlanmıştır.