Cilt Gençleştirmede Kök Hücre Tedavisi
Kök Hücre Tedavisinin Tarihçesi
Kendi kendini yenileyebilen ( self –renewal ) ve başka hücrelere dönüşebilen (plastisite) hücrelerdir. Bu iki çok önemli özellik kök hücreleri diğer hücrelerden ayırır ve sayılarının aynı kalması ve özelleşmiş hücrelere ( fibroblast ,kas hücresi ..vs ) dönüşebilmesini sağlar.
Ernest McCulloch ve arkadaşlarının 1960 lı yıllarda kemik iliği hücrelerinin kendi kendini yenileyebildiğini kanıtlayabilmesi ile başlayan kök hücrenin keşfi ve nitelikleri ile ilgili çalışmalar ,1980 li yıllarda embryo ve tüp bebek tedavisi alanındaki gelişmelere kadar ilerlemiştir. Science Dergisi 2003 yılında; “Kök Hücreler” ile ilgili gelişmeleri en önemli 10 tıp olayı arasında göstermiştir.2006 yılında Yamanaka ve John Gurdon ın Nobel ödülü almalarına neden olan plastisite kavramının keşfi ile günümüze kadar tıbbın birçok alanına giren kök hücre tedavileri her geçen gün ilerleyerel devam etmektedir.
Türkiye de 2006 yılından bu yana sağlık bakanlığının onayı ile kök hücre tedavileri yapılmaktadır.Plastisite ya da differansiyasyon kök hücrenin farklı dokulardaki özelleşmiş görevleri olan hücrelere dönüşebilme yeteneği ,kapasitesi olarak tanımlanır.Bu olay hücrelerarası iletişim sonrası oluşan büyüme faktörlerinin ve ,sitokinlerin etkisi ile önce kök hücrelerin kendini yenilemesi ve sayılarının sabit kalması ve sonrasında istenen hücreye farklılaşabilmesi ile gerçekleşir.
Cilt Gençleştirmede Kök Hücre Tedavisi
İki ana yöntem kök hücre ve kök hücre teknolojisi ile uygulanarak yüz gençleştirme ve skar tedavisinde uygulanmaktadır.Bunlar fibrocell tedavisi ve stromal vasküler fraktion dır. Son 5 yıldır ise “exozom “ ların keşfi ve kök hücre tedavilerindeki etkinliğinin yapılan çalışmalarda farkedilmesi ile birlikte cilt gençleştirmede de exozom lar yerini almıştır.
Fibrosel Uygulaması
Bu uygulama esasında kök hücre teknolojisi kullanılarak yaşla birlikte cildimizde azalan ve genç görünümde çok önemli yere sahip olan kollajen üretiminden sorumlu fibroblastların çoğaltılması ve gerekli bölgelere uygulanması esasına dayanır.Diğer bir ismi de otolog fibroblast uygulamasıdır.
Fibrocel Aşamaları
1- Biyopsi Alımı: Bu ilk aşamada özellikle fotoyaşlanmanın en az etkilediği bölge olan kulak arkasından yaklaşık 1 cmlik bölgeden cilt dokusu lokal anaestezi sonrası eksize edilir.
2- Serum Üretimi İçin Kan Alımı: Hastadan cilt dokusundan alınan dokunun laboratuvar ortamında ayrıştırılan fibroblastlarının çoğaltılması için gerekli besiyeri olarak kullanılmak için yaklaşık 8 tüp kan IV olarak alınır.
3- Soğuk Zincir ile Transfer: Hastayı ilk görüp kulak arkasından aldığımız doku ve kan soğuk zincir ile laboratuvara transfer edilir.
4-Hücre Üretimi: Özel GMP labaratuvarlarında yaklaşık 4-6 haftalık süreçte alınan cilt dokusundan izole edilen kök hücrelerin fibroblastlara farklılaşması ve kök hücre teknolojisi ile çoğaltılması sağlanır. Bir mililitrede yaklaşık en az milyon fibroblast olmak üzere 5 ml lik solüsyon elde edilir.Tüm hücrelerin telomer enzim aktivitesi ve tümörojenite potansiyeli test edilir. Labaratuardan ürün hasta ya özel karne ile teslim alınır.
5- Uygulama: Beklenen etki için üründeki hücre sayısı yeterli olmalı ve 3-5 milyon hücre /cm 2 lezyon olacak şeklide implante edilmelidir.Elde edilen milyonlarca hücre intradermal olarak 26-30 G iğne ile yüz ve boyun bölgesine ya da skar lı bölgeye lokal anestezik krem uygulaması sonrasında aseptik teknikle enjekte edilir.40 yaş üstü hastalarda bu hücrelere kollajen ile birlikte uygulanır.Zira ilgili bölgeye yeni hücrelerin tutunmasını kolaylaştırır.Etki 3. Aydan itibaren görülmeye başlar ve 4-5 yıl hastada cilt gençleştirmede başarı sağlar .
Yasal mevzuat gereği hasta uygulama sonrası ,ilk ay ve her 6 ayda bir ,iki yıl boyunca takip edilmelidir.
Fibrosel Endikasyonları
- Yüz ve boyun bölgesi kırışıklık ve çizgilerde,
- Akne izleri ve çöküntülerde
- Akut ve kronik yaraların tedavisinde kullanılır.
- Yapılan çalışmalarda finroblast ile tedavi edilen hastalarda ,9.ayda %75,12.ayda %81.6 cevap oranı ile tedavi etkinliğinin devam ettiği görülmüştür.36 ila 48.aylardaise % 70 cevap oranı ile etkinin devam ettiği saptanmıştır.En iyi etki akne skarlarında görülmektedir. Bu uygulamada sonuçları etkileyen faktörlerin başında hastanın yaşı, fotoyaşlanması ,sigara ve alkol tüketimi gelir.
Yan Etkiler
Klinik çalışmalarda ,intradermal otolog fibroblast enjeksiyonları sonrası ,uygulama ile ilgili ciddi yan etki bildirilmemiştir.Uygulama yerinde ilk 24 saatte ödem ve kızarıklık olabilir.Doz aşımının mikrokalsifikasyon ve kitlelere neden olabileceği bildirilmiştir.
Fibrosel Kontraendikasyonlar: Yoktur.
SVF (Stromal Vascular Fraction)
- Yağ dokusundan elde edilen özellikle göbek çevresi dokudan elde edilen erişkin mezenkimal kök hücrenin yapılan son çalışmalarda en etkili olduğu gösterilmiştir
- Bilimsel olarak kanıtlanmış ve hali hazırda kullanılan endikasyonlar yüz cildi gençleştirme , saç güçlendirme ve eklem içi( bağ dokusu yırtılmaları ,menisküs tedavisi,eklem kireçlenmesi vs) uygulamalardır.
- Steril ve ameliyathane ortamında lipoaspirat yoluyla alınan göbek cilt altı yaklaşık 100 cc yağ dokusu dondurulmadan çoğaltılmadan özel SVF cihazları ile ortalama 30 dk içinde yağ dokusundan kök hücreleri ayrıştırılır ADSC (Adipose Derived Stem Cell) ,sayar ve canlılıklarını ölçer .
- Yapılan işlemin etkili olabilmesi için kök hücre canlılık oranının en az % 90 ve sayısının minimum 3 milyon olması istenir.Oda sıcaklığında elde edilen solüsyon intradermal olarak yüz ve saç bölgesine 26-30 G enjektör ile uygulanır.6.ayda etkisi gözlenir.Bu etki 5-10 yıl sürer.Uygulamanın başarısında son yıllarda yapılan çalışmalarda yaşın değil bireyin vücut kitle indeksinin önemi ,vücudun oksidasyon kapasitesi dolayısıyla hücre canlılığını etkilemesi açısından önemli olduğu gösterilmiştir.
EXOSOM MEZOTERAPİSİ
Eksozomlar tüm hücreler tarafından ortama salınan boyutları 30 ile 100 nm değişkenlik gösteren nano keseciklerdir. Özellikle kök hücre kaynaklı exosomlar hücrelerarası bilgi kodunun taşınmasında, doku onarımı, immünmodülasyondan sorumlu büyüme faktörleri, sitokinler, önemli proteinlerin transferinde rol oynarlar. Enjekte edilen bölgedeki dermal hücrelere yenilenme emrini verirler .
GMP labaratuarlarında purifiye ve filtrasyon işlemlerinden sonra kök hücreden exosom izolasyonu sağlanır. Bu exosomlar 18 yaş donör den elde edilirler. İmmünizasyon ve teratojenik potansiyelleri mutlaka değerlendirilir. Otolog bir uygulama değildir.
Mezoterapi içeriğinde olması gereken aminopeptitler ,vitaminler ,hyaluronik asit ve çok çeşitli ürünlerle beraber intradermal mezoterapi tekniği ile enjekte edildiğinde o bölgedeki dermal hücrelere şiddetli yenilenin emri verdiği için enjekte edilen kıymetli ürünlerin tam kapasite kullanılmasını sağlarlar.
Maliyeti diğer mezoterapilere göre daha yüksektir.Ofis ortamında uygulanabilen bir kök hücre mezoterapisidir.En az 2 seans 21 gün aralıklarla gençleşme ,leke ,skar tedavisinde kullanılabilir.Etkinliği yüksektir.
Kaynaklar
1.Yılmaz Turan, A. Hakan Erbil, Erol Koç, Plateletten Zengin Plazma ve Dermatoloji, Dermatoz 2011; 2(3): 355-360
2. Carlson NE, Roach RB, Jr. Platelet-rich plasma: clinical applications in dentistry. J Am Dent Assoc 2002; 133: 1383-6. .
3. Babbush CA, Kevy SV, Jacobson MS. An in vitro and in vivo evalu- 360 Dermatoz 2011 ; 2(3) : 355-360. Derleme ation of autologous platelet concentrate in oral reconstruction. Implant Dent 2003; 12: 24-34.
4. Machlus KR; Thon JN; Italiano JE (2014). "Interpreting the developmental dance of the megakaryocyte: A review of the cellular and molecular processes mediating platelet formation". British Journal of Haematology 165 (2): 227–36. doi:10.1111/bjh.12758.PMID 24499183
5. Davi G, Patrono C. Platelet activation and atherothrombosis. New England Journal of Medicine, 2007; 357: 2482-94, DOI: 10.1056/NEJMra071014
6. Bilge Yılmaz, Serdar Kesikburun, Plateletten Zengin Plazma Uygulamaları, Türk Fiz T›p Rehab Derg 2013;59:338-44, DOI: 10.4274/tftr.78700
7.Amable PR, Carias RB, Teixeira MV, da Cruz Pacheco I, Corrêa do Amaral RJ, Granjeiro JM, et al. Platelet-rich plasma preparation for regenerative medicine: Optimization and quantification of cytokines and growth factors. Stem Cell Res Ther 2013;4:67.
8. Cayırlı M,Calışkan E,Açıkgöz G,Erbil AH,Ertürk C.Regression of melasma with platelet-rich plasma treatment. Ann Dermatol. 2014 June;26(3):401-2
9. O’Connell SM, Impeduglia T, Hessler K, Wang XJ, Carroll RJ, Dardik H. Autologous platelet-rich fibrin matrix as cell therapy in the healing of chronic lower-extremity ulcers. Wound Repair Regen. 2008;16:749-756.
10. Ramos-Torrecillas J, Garcıa-Martınez O, De Luna-Bertos E, Ocana-Peinado~ FM, Ruiz C. Effectiveness of platelet-rich plasma and hyaluronic acid for the treatment and care of pressure ulcers. Biol Res Nurs. 2015;17:152-158
11. Wrotniak M, Bielecki T, Gazdzik TS. Current opinion about using the platelet-rich gel in orthopaedics and trauma surgery. Ortop Traumatol Rehabil. 2007;9:227-238.
12.Dohan Ehrenfest DM, Rasmusson L, Albrektsson T. Classification of platelet concentrates: from pure platelet-rich plasma (P-PRP) to leucocyte- and platelet-rich fibrin (L-PRF). Trends Biotechnol. 2009;27:158-167