Meme Kanserinde Erken Teşhis İçin Mamografi
Mamografi Nedir?
Mamografi meme kanserini erken teşhis etmek için kullanılan düşük dozlu meme filmidir. Mamografi 2 amaçla kullanılır.
Tarama Amaçlı Mamografi
Bu mamografi henüz bulgu ve belirti olamayan kadınlarda meme kanserini erken teşhis etmek için kullanılır. Memede herhangi bir şikayet veya belirti olmadan yaklaşık 2 yıl önce bu mamografi türü ile kanserler erken görülebilir.
Teşhis Amaçlı Mamografi
Memede kitle, ağrı, ciltte çukurlaşma veya meme akıntısı semptomları olan kadınlarda meme hastalıklarını teşhis etmek için kullanılır.
Mamograma Nasıl Hazırlanmalıyım?
Bir mamografi için en uygun zaman adet dönemini takip eden ilk haftadır. Hamileyseniz veya olma olasılığınız varsa bu durumu doktora veya çekimi yapan röntgen teknisyenine bildirmelisiniz. Muayene günü koltukaltlarınıza veya göğsünüze deodorant toz pudra veya losyon sürmeyiniz. Bunlar mamografi filmine kalsiyum lekesi olarak yansıyabilirler. Daha önce mamografi veya meme ultrasonu yaptırdıysanız çekilen tetkikin eskileriyle karşılaştırılması için bunları da mutlaka yanınızda getiriniz.
Mamografinin Faydaları Nelerdir?
Mamografi taraması meme kanseri ile gelişebilecek ölüm ihtimallerini azaltır. Bu tarama ile kanserlerin erken tanı ve tedavi şansı artar. İnvaziv duktal ve İnvaziv lobüler kanserler dahil olmak üzere pek çok meme kanserini tespit etmek için yararlıdır. Mamografi taraması bir radyoloji doktorunun küçük tümörleri tespit etmesini sağlayabilir. Kanserler küçük boyutta olduğunda tespit edilmesi kişinin tedavi olma ve iyileşme şansını arttırır. Tarama mamografisinin kullanılması memedeki süt kanallarıyla sınırlı duktal karsinoma insutu (DCİS) ve küçük anormal doku büyümelerini tespit edilmesini arttırır. Mamografi incelemesinden sonra kişinin vücudunda radyasyon kalmaz.
Mamografinin Riskleri Nelerdir?
Mamografide görüntü X ışını ile sağlanmaktadır ve radyasyona az miktarda maruziyet mevcuttur. Ancak mamografide maruz kalınan radyasyon miktarı oldukça düşüktür. Amerikan Kanser Derneği, mamografi ile alınan ortalama radyasyon dozunu her bir çekim için 0.1- 0.2 rad olarak bildirmektedir. Buna göre 40 yaş ile 90 yaş arasında her sene mamografi çektiren bir kadının aldığı toplam radyasyon dozu 20 ile 40 rad arasında değişmektedir. Buna karşın meme kanseri nedeniyle radyoterapi alan hastalarda maruz kalınan radyasyon dozu 5000 rad’tır. (rad radyasyon dozu birimidir) Ayrıca günlük hayatımızda vücudumuz sürekli olarak radyasyona maruz kalmaktadır. Örneğin kıtalar arası uçak seyahatlerinde, 5000 km araba seyahati yaptığınızda mamografi ile aynı değerde radyasyona maruz kalınır. Sigara içen kadınlarda yıllık radyasyona maruz kalma miktarı mamografi ile alınan radyasyon miktarının 25 katı daha fazladır. Radyasyona aşırı maruz kalma kansere yakalanma riskini arttırır. Bununla birlikte erken teşhis ve tedavi ile hayatta kalma şansı artar. Sonuç olarak mamografinin sağladığı yarar verebileceği zarardan önemlidir. Kişinin vücut yapısına ve meme boyutuna göre kullanılacak radyasyon dozu değişebilir. Mamogramların %5 veya %10 ek mamografi veya ultrason gibi inceleme gerekebilir. Bu incelemelerin çoğu normal çıkmaktadır. Anormal bir bulgu olduğunda takip yada biyopsi yapılması gerekebilir. Bu tarz şüphe sonucunda yapılan biopsilerin çoğunda kanser olmadığı görülmektedir.
Mamografinin Sınırlamaları Nelerdir?
Yanlış pozitiflik: Memede kitle olmadığı halde mamografide kitle varmış gibi bir görüntü olması ve mamografinin bu şekilde yorumlanmasıdır.
Yanlış negatif sonuç: Bazı mamografilerde ise meme dokusu yoğunluğu çok fazla olduğundan kişinin memesinde varolan kitle görülemeyebilir. Bu tarz mamografilerde sonuç normal dendiğinde yanlış negatif sonuç olarak yorumlanır.
Mamografi tetkiki tüm meme kanserlerini göstermeyebilir. Her kadının meme dokusu farklı yoğunlukta görülür. Artan meme yoğunluğu mamografide kanser görmeyi zorlaştırabilir. Artan meme yoğunluğu, meme kanseri meme dokusundan çıktığı için, meme kanserine yakalanma riskini de arttırabilir. Ayrıca göğüslerde pudra, merhem veya ameliyata bağlı değişiklikler olduğunda tanı koymak zorlaşabilir.
Mamografiyi değerlendiren radyoloji doktoru kişinin mamografisini net yorumlamak için eski tetkiklerle karşılaştırmak isteyebilir.
Sonuç Olarak: Çalışmalara göre her yıl 1.3 milyon kadın meme kanseri tanısı almaktadır. Meme kanseri kadın ölümlerinin en sık ikinci sebebidir. Tüm yaşam süresi göz önüne alındığında her sekiz kadından birinde meme kanseri gelişmektedir. Yıllık mamografi ile erken tanı konan meme kanserinde hastalığın seyri ve hayatta kalma olasılığı tamamen değişmektedir. American College of Radiology (ACR) ve The National Comprehensive Cancer Network (NCCN) 40 yaşından itibaren her yıl kadınlar için mamografi taramasını önermektedir.